“CHP: İdeoloji, Örgütsel Yapı, Parti İçi Demokrasi
ve Oligarşi” kitabı, yazarın “Oligarşinin Demir Kanunu’nun Cumhuriyet Halk
Partisi Açısından İncelenmesi” başlıklı doktora tezinin ve uluslararası hakemli
dergilerde yayınlanmış makalelerinin kitap formatına göre yeniden düzenlenmiş
ve içerik olarak zenginleştirilmiş halidir.
Cumhuriyet Halk Partisi’ni hem ideoloji, hem örgüt,
hem de parti içi demokrasi ve oligarşi yönleriyle ele alan bu çalışma kapsamlı
bir bilimsel araştırma ve inceleme niteliği göstermektedir. Bu kitap çalışması
birbiri ile bütünlük gösteren üç ayrı kısımdan oluşmaktadır:
• Birinci kısımda 1919 Sivas Kongresi’nden 2018
yılına kadar geçen süre içerisinde CHP’nin yaşadığı ideolojik değişim süreci
ele alınmıştır. Yüzlerce yazılı kaynağın (kitap, makale, gazete, parti
yayınları, parti programı vs.) taranması ile oluşturulan bu kısımda, tek parti
döneminin Kemalist CHP’sinden 1950’li yılların özgürlükçü CHP’sine, 1960’lı
yılların ortanın solcusu CHP’sinden 1970’li yılların demokratik solcu ve 1992 sonrasının
sosyal demokrat (ve hatta sosyal liberal) CHP’sine uzanan ideolojik değişim
süreci çözümlenmeye çalışılmıştır.
• İkinci kısımda 1919 Sivas Kongresi
Nizamnamesi’nden 1993 Tüzüğü’ne (2016 Değişiklikleri ile) CHP’nin yaşadığı
örgütsel değişim süreci ele alınmıştır. CHP’nin örgütlenme ve yönetim yapısını
belirleyen parti tüzüklerinin incelendiği bu kısımda, örgütsel yapıda
merkeziyetçi ve antimerkeziyetçi, yönetim biçiminde oligarşik, otokratik ve
demokratik eğilimler ortaya çıkarılmıştır.
• Üçüncü kısımda ise CHP’de parti içi demokrasi ve
oligarşinin varlığına ilişkin tespitlerde bulunulmuş, Robert Michels’in
"Oligarşinin Demir Kanunu"nda ortaya koyduğu temel varsayımların CHP
açısından geçerliliği incelenmiştir. Ayrıca, bu kısımda CHP Tüzüğü’nün oligarşiyi
besleyen yönleri açığa çıkarılmış, parti içi demokrasinin gelişimi yönünde
tüzük değişiklik önerilerine yer verilmiştir.
Cumhuriyet Halk Partisi’nin geçmişini ve bugününü
bilimsel bir çerçevede eleştirel bir bakış açısı ile ele alan bu eser sadece
CHP’nin yaşadığı değişim ve gelişimleri değil, aslında Türkiye’nin demokrasi
hikayesini de özetlemektedir. Çalışma öncelikle CHP’deki ideolojik değişimi
dönemsel olarak ele almakta, daha sonra ise örgütsel yapıyı inceleyerek,
siyasetle yönetimin olası bağlantılarının peşine düşmektedir. Yazarın bu
arayışını Robert Michels’in temel varsayımlarına dayandırması ve sınırlı da
olsa alan araştırması ile destekleyerek “taban”daki bakış açısını ortaya
koyması çalışmanın özgünlüğünü ortaya koymaktadır.